Patiënten met kanker die het medicijn irinotecan krijgen voorgeschreven, moeten vóór gebruik een DNA-test uitvoeren. Deze test kan ernstige bijwerkingen met ziekenhuisopnames voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek van het Catharina Ziekenhuis dat onlangs is gepubliceerd in het toonaangevend blad European Journal of Cancer.
Nationaal en internationaal is er veel belangstelling voor het onderzoek. “Veel ziekenhuizen willen deze test ook aanbieden aan hun patiënten, want het kan enorm veel leed voorkomen”, aldus ziekenhuisapotheker en hoofdonderzoeker Maarten Deenen van het Catharina Ziekenhuis.
Bijwerkingen
Ongeveer één op de tien patiënten die vanwege darm- of alvleesklierkanker irinotecan krijgt voorgeschreven, heeft een mutatie in het zogenaamde UGT1A1-gen. Daardoor wordt het medicijn minder goed afgebroken door het lichaam met ernstige en soms levensbedreigende bijwerkingen tot gevolg.
“Uit de studie blijkt dat de patiënten met een lagere dosis wel veilig kunnen worden behandeld, zonder daarbij in te boeten aan effectiviteit”, verduidelijkt Deenen. Het inzetten van de DNA-test blijkt ook kosteneffectief, voornamelijk vanwege de vermindering van de ziekenhuisopnames.
DNA-paspoort
Of een voorgeschreven therapie bij een patiënt goed en veilig werkt, hangt af van de stofwisseling. Elke patiënt heeft een andere stofwisseling en reageert dus anders op een medicijn. Sommige patiënten ervaren veel bijwerkingen. Bij anderen gebeurt er helemaal niets en blijkt soms het medicijn niet effectief te zijn.
Aan de hand van een buisje bloed- of speeksel wordt in het laboratorium een zogenoemd DNA-paspoort opgesteld. Op zo’n kaartje staat het farmacogenetisch profiel dat aangeeft hoe het lichaam reageert op verschillende medicijnen.
“Op grond van dat profiel kan ik de juiste dosering voorschrijven”, zegt oncoloog-internist Geert-Jan Creemers van het Catharina Kanker Instituut.
Naast het Catharina Ziekenhuis werd het onderzoek ook uitgevoerd in het Erasmus MC, Haga ziekenhuis en het Leids Universitair Medisch Centrum. De resultaten van het onderzoek hebben de dagelijkse praktijk van de betrokken ziekenhuizen veranderd. De DNA test wordt in die ziekenhuizen als standaard ingezet.
Ziekenhuizen willen test direct inzetten
Een recente peiling onder medisch oncologen laat zien dat meer dan zeventig procent deze test direct wil gaan gebruiken. “We hebben van vele ziekenhuizen telefoontjes gekregen om informatie te verstrekken hoe de test in het eigen ziekenhuis uitgevoerd kan worden”, aldus Deenen.
Catharina Onderzoeksfonds
De DNA-test is voor ziekenhuizen vrij eenvoudig uit te voeren. De verwachting is dat ook internationaal de test als standaard test ingezet zal gaan worden. Het Catharina Ziekenhuis voert op verzoek voor alle ziekenhuizen in de regio Eindhoven de DNA-test uit.
De studie werd financieel mogelijk gemaakt door het Catharina Onderzoeksfonds.
