De betaalbaarheid en toegankelijkheid van dure geneesmiddelen staat nog steeds onder druk. Omdat dit een gezamenlijk probleem is, besteden ziekenhuizen en zorgverzekeraars hier meer aandacht aan in hun contractonderhandelingen. Zij werken meer met nacalculaties en maatwerk. Ook onderhandelen zij collectief met geneesmiddelenfabrikanten om lagere prijzen te bedingen. Dit blijkt uit de eerste monitor ‘Contractering geneesmiddelen in de medisch-specialistische zorg’ van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
Betaalbaarheid
Meer dan de helft van de ziekenhuizen geeft aan dat het willen verstrekken van dure geneesmiddelen in het verleden heeft geleid tot financiële knelpunten. Zij probeerden dan contractafspraken met verzekeraars open te breken of ergens anders op te bezuinigen. Er zijn nu meer afspraken over nacalculatie. Dit betekent minder risico voor het ziekenhuis en meer risico voor de verzekeraar. Als tegenprestatie moeten zorgaanbieders bijvoorbeeld het gebruik van medicijnen monitoren en gepast gebruik ervan stimuleren.
Door collectieve inkoop proberen zorgaanbieders en zorgverzekeraars (onderling en samen) een lagere prijs bij geneesmiddelenfabrikanten te bedingen. Het is van belang dat hen dat samen lukt en niet eenzijdig door zorgverzekeraars wordt opgelegd, omdat ziekenhuizen dan financieel nog meer in de knel komen. Opvallend is dat de meeste zorgverzekeraars en zorgaanbieders aangeven dat zij een lagere geneesmiddelenprijs hebben afgesproken dan voorheen. Dit is vooral het geval bij dure geneesmiddelen waarvan het patent is verlopen. Bij unieke geneesmiddelen is een lagere prijs bedingen lastig, omdat de fabrikant daar een monopoliepositie heeft. In de afgelopen jaren stegen de prijzen steeds.
Toegankelijkheid
Zorgverzekeraars en zorgaanbieders geven aan dat patiënten die dure geneesmiddelen nodig hebben, deze medicijnen tot nu toe ook krijgen. Wel verwijzen sommige ziekenhuizen patiënten hiervoor door naar een ander ziekenhuis. Dit is ook in lijn met het selectief contracteren van verzekeraars. Zij willen de inzet van dure geneesmiddelen concentreren bij expertisecentra. De NZa heeft enkele signalen ontvangen over patiënten die mogelijk om financiële redenen bepaalde medicijnen niet hebben ontvangen. De NZa gaat deze signalen in 2016 onderzoeken.
Onderdeel pakket
De monitor is onderdeel van een pakket aan maatregelen van VWS om dure geneesmiddelen betaalbaar en toegankelijk te houden. In een eerder onderzoek (juni 2015) hiernaar adviseerde de NZa zorgaanbieders en zorgverzekeraars meer specifieke afspraken te maken over geneesmiddelen en gepast gebruik ervan te stimuleren. Ook deed zij een aantal aanbevelingen om geneesmiddelen scherper in te kunnen kopen. In deze eerste monitor ‘Contractering geneesmiddelen in de medisch-specialistische zorg’ volgt de NZa de ontwikkelingen op dit gebied. VWS heeft de NZa gevraagd om 2x per jaar een monitor uit te brengen.
