Zowel verzekeraars als ziekenhuizen spannen zich in de kosten in toom te houden en dure medicijnen toegankelijk te houden: de patiënten die dure medicijnen nodig hebben krijgen die ook. De totale uitgaven voor dure geneesmiddelen zijn met 1,6 % gestegen van 1,73 miljard euro in 2014 naar 1,76 miljard euro in 2015. De stijging komt vooral door de kosten van nieuwe geneesmiddelen en door meer patiënten. Dat blijkt uit de tweede monitor ‘Contractering geneesmiddelen in de medisch-specialistische zorg’ van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
Zorgaanbieders en zorgverzekeraars spannen zich in om de kosten van geneesmiddelen te beteugelen. Zorgaanbieders kunnen meer kortingen bedingen dan voorheen en werken bij de inkoop samen met andere zorgaanbieders. Ook zetten zij zich actief in om goedkopere, maar gelijkwaardige geneesmiddelen voor te schrijven. In 2015 zijn de uitgaven aan de groep geneesmiddelen waar concurrentie voor bestaat dan ook gedaald met 3,1% ten opzichte van 2014.
Wel ervaart 70% van de zorgaanbieders financiële knelpunten; de belangrijkste redenen daarvoor zijn dat de verkoopprijs van het geneesmiddel aan de verzekeraar lager is dan voorheen, en dat zorgverzekeraars geneesmiddelen niet of minder inkopen, terwijl het ziekenhuis een patiënt wel met dat geneesmiddel wil behandelen. In sommige gevallen betalen zorginstellingen de dure medicijnen voor patiënten uit andere opbrengsten, omdat de zorgverzekeraar die niet bij de instelling heeft ingekocht, of dat het budget is bereikt.
Een kleine 30% van de ziekenhuizen heeft aangegeven te wachten met het inzetten van nieuwe geneesmiddelen, totdat zij met de zorgverzekeraars een akkoord hebben bereikt over de vergoeding van het geneesmiddel. Het is niet duidelijk hoe lang deze wachttijd bedraagt.
Op hun beurt hebben de verzekeraars geen plan klaarliggen hoe ze patiënten begeleiden als deze in de loop van de behandeling is aangewezen op geneesmiddel dat niet is ingekocht door ziekenhuis waar verzekerde op dat moment wordt behandeld. Naar aanleiding van deze bevindingen onderzoekt de NZa de toegankelijkheid van bepaalde dure geneesmiddelen. Wij verwachten hierover in januari 2017 te kunnen rapporteren.
Uit deze monitor blijkt dat de veldpartijen in de medisch specialistische zorg breed inzetten op het borgen van de betaalbaarheid en toegankelijkheid van dure geneesmiddelen. Tegelijkertijd is duidelijk dat de druk op de betaalbaarheid en toegankelijkheid nog bestaat.
Onderdeel pakket
De monitor is onderdeel van een pakket aan maatregelen van VWS om dure geneesmiddelen betaalbaarheid en toegankelijkheid te houden. In een eerder onderzoek (juni 2015) hiernaar adviseerde de NZa zorgaanbieders en zorgverzekeraars meer specifieke afspraken te maken over geneesmiddelen en gepast gebruik ervan te stimuleren. Ook deed zij een aantal aanbevelingen om geneesmiddelen scherper in te kunnen kopen. In deze tweede monitor Contractering geneesmiddelen in de medisch-specialistische zorg volgt de NZa de ontwikkelingen op dit gebied. VWS heeft de NZa gevraagd om 2x per jaar een monitor uit te brengen.
