De KNMP heeft het initiatief genomen om in overleg met andere koepels(*) van zorgverleners en het CBG een aantal adviezen op te stellen en maatregelen te nemen om de kans op doseerfouten met het medicijn methotrexaat zo klein mogelijk te maken. Jaarlijks worden ruim vijftigduizend mensen, veelal met succes, behandeld met een wekelijkse dosis methotrexaat. Hier staat echter tegenover dat er de afgelopen twee jaar dertien ongevallen hebben plaatsgevonden met methotrexaat, veelal door een onjuiste dosering.
Artsen schrijven methotrexaat vooral voor bij reumatoïde artritis, de huidaandoening psoriasis en de ziekte van Crohn (een darmziekte) in een dosering van eenmaal per week. Met methotrexaat worden hierbij uitstekende resultaten behaald. Dit wordt benadrukt door dermatologen en reumatologen. Daarnaast wordt het soms bij kanker gebruikt in een dosering van eenmaal per dag. Door verschillende oorzaken in de hele zorgketen hebben er sinds 2007 dertien ongevallen plaatsgevonden met methotrexaat, waarvan zes met dodelijke afloop. De meeste problemen zijn ontstaan door verwisseling van eenmaal per week met eenmaal per dag.
De koepels zijn van mening dat nieuwe ongevallen moeten worden voorkomen en dat hiervoor de hele zorgketen inzicht moet krijgen in wat er precies mis gaat. De KNMP heeft hiervoor een multidisciplinair overleg georganiseerd met de verschillende koepels die betrokken zijn bij het voorschrijven en afleveren van methotrexaat, met het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Dit heeft geleid tot een groot aantal concrete maatregelen en adviezen. De koepels brengen dit onder de aandacht van de zorgverleners. Het Hoofdbestuur van de KNMP heeft de leden opgeroepen om met spoed de adviezen in de apotheek en in overleg met andere zorgverleners te implementeren.
Op de website van de KNMP vindt u de uitkomsten van het multidisciplinair overleg: www.knmp.nl
En de adviezen van de KNMP aan apothekers: www.knmp.nl
(*) Koepels die betrokken zijn bij het multidisciplinaire overleg: Nederlandse Vereniging van Reumatologie (NVR), Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV), Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA), Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN), Afdeling apotheekhoudend huisartsen van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), Verenso (specialisten ouderengeneeskunde), Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie (NVMO), Nederlandse Internisten Vereniging (NIV), Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ).
Met enige schrik heb ik dit bericht gelezen!,
te meer daar ik zelf R.A.patient ben. en een situatie meemaakte die op dit bericht direkt -betrekking heeft.n.l bij het afhalen van een M.T.X.recept(tabletten a 2.5 mg)10stuks stond op het doosje een dosis 1 maal dgs 10 tabletten,i.p.v. 1 maal per week!!nu wist ik niet-
dat dit zelfs tot de dood kon leiden,maar u begrijpt m,n reactie!natuurlijk heb ik direkt kontakt gezocht met(tel.)die apotheek-assistente-
maar helaas reageerde ze nogal louwtjes:zovan oh ja u heeft wel gelijk! maar het zou wel meevallen.
dat de dosis niet juist was kon ik direkt zien!
kan me echter voorstellen dat er toch patienten zijn die dit voor zoete koek slikken!!!!
graag een reaktie uwerzijds.
Bij deze, geweigerd door PW, dus raak.
Als het enigszins kan publiceert het PW
een “”Kortekaas”
—
Onbetrouwbare patiënt
Veilig mits juist afgeleverd. Methotrexaat één maal per week [Pharm Weekbl 2009;144(30/31):18-21]. Dit artikel bevat een waarschuwing voor een valkuil die ook in de KNMP Kennisbank is geslopen. Het stelt dat alleen navraag doen bij de patiënt onvoldoende veiligheidsborging geeft, omdat de patiënt niet altijd een betrouwbare bron is.
Het Medisch Tuchtcollege te Groningen gaf in 2006 een apotheker een waarschuwing. Hij had conform het advies van de Kombirom (voorloper van de KNMP Kennisbank) een patiënt geadviseerd een extra lithiumbepaling te laten verrichten. De bepaling vond plaats, de uitslag bleef van 29 december tot 5 januari liggen in het Psychiatrisch Instituut en op 6 januari overleed de patiënt. Het Tuchtcollege stelde dat inzake de lithiummedicijncocktail waarvan sprake was de apotheker direct contact had moeten opnemen met de voorschrijver.
In 2009 adviseert de KNMP Kennisbank nog steeds dat furosemide of een RAAS-remmer mag worden afgeleverd bij bestaand lithiumgebruik als de patiënt aan de balie bevestigt dat een bloedspiegelbepaling is afgesproken.
In een tijd waarin geneesmiddelen net als bankbiljetten uit de muur te halen zijn, dient het verschil tussen een bankbiljet van € 10 en een doosje methotrexaattabletten 2,5 mg van € 10 aan de consument duidelijk te worden gemaakt, zonder teveel professionele verantwoordelijkheid op hem af te schuiven.
Overigens blijf ik van mening dat de indicatie op het recept moet worden vermeld.
J.C. Kortekaas
Leidschendam, 25 juli 2009