In 2008 verstrekten Nederlandse apothekers 2,1 miljoen keer een anti-epilepticum. Het aantal standaarddagdoseringen (DDD‘s) komt in totaal uit op 48,7 miljoen, dat is 2,9% meer dan in 2007. De uitgaven van anti-epileptica stegen met 2,4% naar € 80 miljoen per jaar.
Anti-epileptica onderdrukken bij epilepsie de aanvallen die veroorzaakt worden door een overmatige ontlading van neuronen in de hersenschors. Eind 2008 waren er in Nederland 237.000 mensen die anti-epileptica gebruikten. Daartoe stonden hun 16 verschillende middelen ter beschikking. Had ongeveer 85% van de gebruikers voldoende aan één anti-epilepticum, de rest had twee of meer verschillende middelen nodig om epilepsieaanvallen (trachten) te voorkomen. In 2009 zijn twee nieuwe anti-epileptica, stiripentol (Diacomit) en lacosamide (Vimpat), op de markt gekomen, zodat er nu anderhalf dozijn verschillende middelen beschikbaar zijn.
Toppers
In 2008 is er in Nederland 2,1 miljoen keer een anti-epilepticum verstrekt door de openbare apothekers. Sinds 2002 voert valproïnezuur daarbinnen de ranglijst aan, in 2008 met 465.000 verstrekkingen. Dat is 22,7% van het totaal aantal verstrekkingen in de groep anti-epileptica. Carbamazepine, dat ook andere toepassingen kent dan als anti-epilepticum – onder andere bij neurologische pijnen – was tot 2002 koploper en neemt sindsdien de 2de plaats in. In 2008 waren er 350.000 verstrekkingen van carbamazepine. Het jaarlijks verstrekte aantal DDD‘s van carbamazepine is in de afgelopen jaren echter nauwelijks gewijzigd: 8,5 miljoen in 2000 en 8,2 miljoen in 2008, terwijl dat aantal voor valproïnezuur in dezelfde periode jaarlijks met gemiddeld 4% is gestegen tot 13,1 miljoen. Clonazepam neemt qua aantal verstrekkingen in 2008 met 285.000 weliswaar nog steeds de derde positie in, maar wordt met 250.000 verstrekkingen op de voet gevolgd door het in 2005 succesvol geïntroduceerde middel pregabaline. Indien de toename van het gebruik van dat laatste middel net zo doorzet als in de afgelopen jaren dan zal het aantal verstrekkingen van dit middel in 2009 hoger uitvallen dan dat van clonazepam. Opvallend is de relatief bescheiden 10de positie van clonazepam in de lijst aantal verstrekte DDD‘s. Omdat het aantal verstrekkingen clonazepam per gebruiker niet afwijkt van het normale beeld van anti-epileptica, kan dat verschil alleen worden verklaard doordat de werkelijk voorgeschreven dosering van clonazepam veel lager is dan de standaarddagdosering.
Stijgers
De anti-epileptica met de sterkste relatieve omzetstijgingen waren vorig jaar pregabaline, levetiracetam en topiramaat. In 2008 zijn van pregabaline 21% meer DDD‘s verstrekt dan in 2007. Voor levetiracetam en topiramaat bedroegen de stijgingen respectievelijk 18,1% en 6,6%. Ook absoluut gezien zijn pregabaline en levetiracetam met een toename van 1,1 miljoen en 580.000 DDD‘s de sterkste stijgers.
Uitgaven
In 2008 werd in de groep anti-epileptica aan pregabaline het meeste uitgegeven, € 21,4 miljoen. Het middel kende met € 3,6 miljoen ook de sterkste uitgavengroei. Levetiracetam is ook hier in beide categorieën tweede: €14,5 miljoen aan uitgaven en een toename van € 2,2 miljoen. Op de derde plaats komt valproïnezuur met € 10,8 miljoen aan uitgaven in 2008, die daarmee vrijwel gelijk waren aan die van een jaar eerder.
Ondanks een gestage groei in het aantal verstrekte DDD‘s voor lamotrigine en gabapentine zorgden prijsverlagingen voor sterke uitgavendalingen. De uitgaven aan lamotrigine namen met € 2,2 miljoen af tot € 7,8 miljoen en die aan gabapentine kwamen € 1,4 miljoen lager uit op € 8,6 miljoen. Mede hierdoor bleef de toename van de uitgaven aan de hele groep anti-epileptica in 2008 beperkt tot € 1,9 miljoen (2,4%) op een totaal van € 80 miljoen.
Leuk om te lezen. Nice.
Een idee voor de SFK is wellicht eens verder te kijken dan het Ministerie van VWS voor de berekening van de kosten van voorschrijven en de kosten van afleveren van geneesmiddelen.
Met DDD’s kom je niet ver. Het is een veel te grove manier om kosten te berekenen. Daar zijn alle experts het over eens. DDD is een aangenomen gemiddelde dosering per dag voor een geneesmiddel voor gebruik bij voornaamste indicatie.
Let u op Leon Tinke? Sommige medicijnen hebben meerdere indicaties met verschillende doseringen en sommige medicijnen worden ook off-label gebruikt. Kinderen en ouderen hebben afwijkend gebruik. De DDD methodiek houdt ook daar geen rekening mee.
Het is belangrijk te weten dat DDD slechts een eenheid van meting is. Zegt niets over gebruik. Bedenk bijvoorbeeld dat de DDD voor metronidazol 2gram per dag is; de indicatie voor amoebiasis. In Nederland is de dosering veel lager, wegens gebruik voor een andere indicatie.
In Engeland is men al jaren geleden overgegaan op het gebruik van Average Daily Quantities als meetmethodiek. Dat zijn de engelse equivalenten van de DDDs die de WHO hanteert. (www.psu.co.uk)
Voor goede vergelijkingen maakt men daarnaast gebruik van ASTRO-PU’s; Age-Sex-temporary resident originated prescribing units en STAR-PU’s; specific therapeutic group age-sex related prescribing units.
http://www.rpsgb.org.uk/education.
rpsgb=Royal Pharmaceutical Society of Great Britain. Van je collegas moet je het immers hebben.
NICE.
SFK staat steeds meer voor
Science Fiction King.
In het Themanummer van afgelopen vrijdag werd
duidelijk dat valproinezuur het meest
voorgeschreven wordt voor de bipolaire stoornis.
Kijk naar het item krullend haar, de indicaties
in het kader.
Anti-epileptica worden in het algemeen voor
een breed scala neurologische aandoeningen
gebruikt, on&off label.
SFK stelt de verboden omgekeerde diagnose;
een anti-epilepticum wordt tegen epilepsie
gebruikt.SFK heeft de gegevens en de wijsheid
in pacht.
Waarschuwingen leggen ze naast zich neer.
Hieronder het bewijs.
—
Big brother is watching us!
Meer dan 6 % palliatieve sedatie
[PW 2007;142(8):17]. SFK nieuws mag zich niet
alleen verheugen in de warme belangstelling
van ondergetekende. Van een oud-minister
van VWS is bekend dat ze in kennis maanden
voorliep op haar ambtenaren, door de SFKpagina.
De rubriek is gestoeld op een degelijke
cijfermatige onderbouwing, die wordt
gebracht in een tekstuele achtergrond die
grondige kennis van de farmacie toont.
Bij het terugrekenen van de 19.950 voorschriften
die kunnen worden ingezet bij palliatieve
sedatie tot 11.200 gevallen in 2006, de volgende
kanttekeningen.
1. Als het CBS de voedselconsumptie meet
dan is dat de aanschaf van voedsel, niet de
daadwerkelijke inname door de mens. Evenzo
kan SFK slechts de afgeleverde ampullen
statistisch opsporen. Ook ampullen verdwijnen
echter via de farmaceutische afvalton in
een speciale verbrandingsoven. SFK weet niet
of de ampullen daadwerkelijk zijn ingespoten.
2. Ampullen zitten vaak in de dokterstas, als
ze zijn vervallen verdwijnen ook deze ampullen
in de ton.
3. Midazolam wordt ook voor andere indicaties
gebruikt. De inschatting van de indicatie
is voor de openbaar apotheker vaak lastig,
voor SFK nog moeizamer. Het palliatief
gebruik is echter off-label. Midazolam heeft
als injectie vier andere geregistreerde indicaties.
Evenzo wordt valproïnezuur off-label
gebruikt, bij psychose. Als het gebruik van
valproïnezuur stijgt, dient SFK niet zomaar te
concluderen dat er meer waanzin is voorgekomen.
Nu de pers de afgelopen weken met de cijfers
over palliatieve sedatie aan de slag is gegaan,
is het wachten op politieke commotie.
CDA/ChristenUnie palliatieve sedatie versus
VVD/D66 euthanasie. 11.200 tegen 1600. Bij
dergelijke gevoelige onderwerpen zal het SFK
nieuws worden misbruikt.
J.C. Kortekaas
Den Haag, 12 maart 2007